Europejski Fundusz Społeczny (EFS) jest jednym z funduszy strukturalnych UE. Został stworzony, by redukować różnice w zamożności i jakości życia we wszystkich państwach członkowskich i regionach UE. Tak więc fundusz promuje spójność gospodarczą i społeczną.
EFS zajmuje się promocją zatrudnienia w UE. Pomaga państwom członkowskim, sprawiając że siła robocza i firmy są lepiej przygotowane do stawienia czoła nowym, globalnym wyzwaniom. Innymi słowy:
• Środki finansowe są dzielone pomiędzy państwa członkowskie i regiony, w szczególności te, gdzie rozwój gospodarczy jest mniej zaawansowany.
• Fundusz jest kluczowym elementem strategii UE na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, która ma poprawić jakość życia obywateli UE, zapewniając im lepsze kwalifikacje i większe szanse na rynku pracy.
• W okresie 2007-2013 około 75 miliardów euro trafi do państw członkowskich i regionów w ramach realizowania ustalonych zamierzeń.
Strategia na rzecz wzrostu i zatrudnienia jest głównym programem UE mającym zapewnić dobrobyt i bogactwo Europie i Europejczykom, obecnie i na przyszłość. W związku z tym europejska strategia na rzecz wzrostu i zatrudnienia jednoczy wysiłki 27 państw członkowskich na rzecz polepszenia zdolności Europy do tworzenia miejsc pracy i zapewniania mieszkańcom odpowiednich kwalifikacji zawodowych. Strategia zawiera wskazówki dla EFS, który wydaje europejskie fundusze na realizację tych celów.
Strategia i budżet EFS są negocjowane i ustalane przez państwa członkowskie UE, Parlament Europejski i Komisję. Na tej podstawie państwa członkowskie we współpracy z Komisją Europejską opracowują siedmioletnie Programy Operacyjne.
Programy te realizują następnie liczne organizacje, zarówno z sektora publicznego jak i prywatnego. Są wśród nich władze krajowe, samorządy regionalne i lokalne, instytucje edukacyjne i szkoleniowe, organizacje pozarządowe (NGO) oraz sektor wolontariatu, jak również partnerzy społeczni, na przykład związki zawodowe i rady zakładowe, przedstawiciele przemysłu i stowarzyszeń zawodowych oraz indywidualne firmy.
Europejski Fundusz Społeczny, utworzony w ramach Traktatu Rzymskiego w 1957 r., jest najstarszym z funduszy strukturalnych UE. Chociaż głównym jego celem zawsze było zwiększanie poziomu zatrudnienia, z biegiem lat EFS dostosował swoje działania do dzisiejszych wyzwań.
W latach 60. XX wieku poziom zatrudnienia – przynajmniej wśród mężczyzn – był wysoki jak na obecne standardy, a EFS koncentrował się na zarządzaniu migracją pracowników w Europie oraz wspieraniu modernizacji przemysłu poprzez oferowanie możliwości przekwalifikowania. W tamtym czasie nie istniała kompleksowa strategia zatrudnienia dla Europy, a fundusze wydatkowane były na bieżące potrzeby.
W latach 70. EFS zaczął koncentrować się po raz pierwszy na określonych grupach społecznych dotkniętych konkretnymi problemami. Na przykład nacisk Funduszu przesunął się na zwalczanie rosnącego bezrobocia wśród osób młodych i słabo wykształconych, a także na wspieranie zatrudnienia podczas restrukturyzacji przemysłu ciężkiego, takiego jak przemysł węglowy i stalowy, oraz rolnictwa i przemysłu włókienniczego.
W latach 80. ubiegłego stulecia takie bardziej skoncentrowane podejście było kontynuowane, gdyż recesja gospodarcza spowodowała w wielu branżach wzrost bezrobocia. Jednak nastanie nowej ery informacyjnej wywołało zapotrzebowanie na nowych pracowników z nowymi umiejętnościami, których EFS pomógł dostarczyć poprzez szkolenia w zakresie rozwijających się technologii, takich jak elektronika i informatyka. Ponadto znaczna część finansowania EFS została przeznaczona na wsparcie zatrudnienia i restrukturyzacji w mniej zamożnych regionach Grecji, Hiszpanii i Portugalii.
Przed nastaniem lat 90. XX w., ze względu na znaczny rozwój EFS, zarządzanie i strategia Funduszu zostały wzmocnione poprzez włącznie jego działań do krajowych i regionalnych programów operacyjnych. Programy te realizowane są od kilku lat i lepiej reagują na krajowe okoliczności w obliczu postępującej globalizacji oraz na realne problemy dotykające lokalnych pracowników i osób poszukujących zatrudnienia. Reformy te ustanowiły EFS ramieniem wdrożeniowym nowej Europejskiej Strategii Zatrudnienia. W tym dziesięcioleciu Fundusz koncentrował się na zatrudnieniu wśród kobiet, możliwościach adaptacyjnych pracowników, przedsiębiorczości, kwalifikacjach oraz doradztwie w zakresie zatrudnienia.
Obecnie, w pierwszej dekadzie XXI wieku, działania EFS kierowane są do osób, które mają szczególne trudności w znalezieniu pracy, np. kobiet, ludzi młodych i starszych pracowników. EFS wspiera także przedsiębiorstwa i pracowników w procesie dostosowywania się do zmian wywoływanych przez nowe technologie i starzejące się społeczeństwo. Na przykład nowym priorytetem jest kształcenie ustawiczne, ponieważ umiejętności nabyte w szkole nie są już wystarczające do zachowania pracy przez całe życie. Dlatego też EFS wspiera nowe systemy edukacyjne oraz metody nauczania. Kolejnym priorytetem jest przedsiębiorczość, ponieważ MŚP są niezbędne w tworzeniu miejsc pracy. W związku z tym EFS na wiele sposobów zachęca i wspiera młodych przedsiębiorców.
Przez dziesięciolecia EFS pomógł milionom osób poprawiać swój standard życia poprzez znalezienie pracy i jej kontynuowanie – i czyni tak do dziś. O sukcesie Funduszu świadczy jego rozwój – od 1% budżetu Unii Europejskiej w chwili jego uruchomienia do 10% obecnego budżetu Unii.
[Źródło http://ec.europa.eu/employment_social/esf/discover/esf_pl.htm]
